16 Απριλίου, 2008

το οικοσύστημα της Μεσογείου υπερβολικά φωρτομένο με πλαστικά


Σε απέραντο σκουπιδότοπο έχει μετατραπεί η Μεσόγειος, σύμφωνα με τελευταία έρευνα της Γκρινπίς, που διεξήχθη ύστερα από αίτημα του Πανεπιστήμιου του Εξιτερ. Η λεκάνη της Μεσογείου -και ιδιαίτερα το βορειοδυτικό τμήμα της, δηλαδή κυρίως οι θάλασσες Γαλλίας, Ισπανίας και Ιταλίας- έχει τη θλιβερή πρωτιά της πιο μολυσμένης, με πλαστικά και σκουπίδια κάθε είδους, θάλασσας του κόσμου!

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Κάτω από την επιφάνεια των ωκεανών και των θαλασσών σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης εντοπίζονται 6.5 εκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών. Μόνο στη Μεσόγειο η συγκέντρωση πλαστικών απορριμμάτων υπολογίζεται σε... 2.000 ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο!!!

Οπως καταδεικνύει η έρευνα, η πλειονότητα των πλαστικών που επιπλέουν στη Μεσόγειο είναι σακούλες και μπουκάλια. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι τα συγκεκριμένα απορρίμματα χρειάζονται τουλάχιστον 450 χρόνια για να αποσυντεθούν! Ανησυχία, επίσης, προκαλεί το γεγονός ότι η μόλυνση είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που φαίνεται, αφού το 70% των πλαστικών απορριμμάτων έχει κατακαθίσει στον βυθό της θάλασσας. Εμείς είμαστε σε θέση να παρατηρήσουμε μόνο το υπόλοιπο 30% (το 15% κατακλύζει τις παραλίες της Μεσογείου, ενώ το άλλο 15% επιπλέει στην επιφάνεια)! Εκτός όμως από σακούλες και πλαστικά μπουκάλια, τα ακάθαρτα νερά μολύνονται από κάθε είδους σκουπίδι. Ενδεικτικά αναφέρουμε: μπαλάκια γκολφ, πιάτα, μαχαίρια, πιρούνια, οδοντόβουρτσες, κράνη, σωλήνες, παιδικά παιχνίδια, προφυλακτικά, σύριγγες και σύνεργα ψαρέματος.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της συγκεκριμένης καμπάνιας, Μάριο Ροντρίγκεζ, «η αντίληψη ότι η Μεσόγειος είναι καθαρή θάλασσα είναι λανθασμένη.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, οι παραλίες καθαρίζονται τακτικά. Αν όμως κάποιος κάνει μια βόλτα σε μια παραλία (της Μεσογείου) την περίοδο Σεπτεμβρίου-Μαϊου, το μόνο που θα βρει θα είναι πεταμένα σκουπίδια κατά μήκος της ακτής».

Η απαράδεκτη αυτή κατάσταση, επισημαίνουν οι ειδικοί, οφείλεται στο γεγονός ότι η Μεσόγειος είναι περίκλειστη θάλασσα και περιβάλλεται από χώρες βιομηχανοποιημένες, με υψηλά επίπεδα τουρισμού και εμπορίου.

Τραγικά, επίσης, για το οικοσύστημα της Μεσογείου είναι και τα πορίσματα μιας άλλης, πρόσφατης έρευνας, σύμφωνα με την οποία το 75% του πληθυσμού των καρέτα-καρέτα έχουν καταπιεί τουλάχιστον μία φορά μια πλαστική σακούλα στη ζωή τους!!!

Τα πλαστικά λειτουργούν ως χημικό σφουγγάρι


Τα πράγματα έχουν πάρει μία απειλητική τροπή. Τα πλαστικά μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα είδος "χημικού σφουγγαριού" αφού συγκεντρώνουν μερικούς από τις πιο επικίνδυνες χημικές ενώσεις του πλανήτη: τα POPs. Έτσι, κάθε θαλάσσιο είδος που τρώει αυτά τα πλαστικά υπολείμματα, καταναλώνει και τοξικές ουσίες.

Η δίνη του βόρειου Ειρηνικού είναι μία από τις πέντε μεγαλύτερες θαλάσσιες δίνες αλλά το πρόβλημα του στροβίλου σκουπιδιών συναντάται και σε άλλους ωκεανούς. Η Θάλασσα των Σαργασών είναι μία περιοχή του Ατλαντικού που είναι γνωστή για τη μικρή κυκλοφορία των νερών της. Μετά από έρευνα διαπιστώθηκε υψηλή συγκέντρωση πλαστικών στα νερά της.
Δεν επιπλέουν όλων των ειδών τα πλαστικά. Στην πραγματικότητα, το 70% των πλαστικών βουλιάζουν στο βυθό. Στη Βόρεια Θάλασσα, οι Ολλανδοί επιστήμονες μέτρησαν 110 περίπου απορρίμματα για κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο της θαλάσσιας επιφάνειας που συνολικά φτάνουν το απίστευτο νούμερο των 600 χιλιάδων τόνων μόνο για τη Βόρεια Θάλασσα. Αυτά τα πλαστικά κατακλύζουν το βυθό και σκοτώνουν οποιαδήποτε μορφή θαλάσσιας ζωής.
.

Μόνη ελπίδα τα παιδιά


Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - κυρίως της νέας γενιάς- είναι το Α και το Ω για να σταματήσουν να υπάρχουν χωματερές στον βυθό, τονίζουν οι επιστήμονες. Μόνο αν γίνει στάση ζωής η προστασία του περιβάλλοντος θα σταματήσει η ρίψη απορριμάτων στη θάλασσα.
Ακόμη μία λύση που θα βοηθούσε, προσθέτουν, είναι να καταργηθεί η χρήση της πλαστικής σακούλας η οποία χρειάζεται πολλά χρόνια για να αποσυντεθεί, σε αντίθεση με τις χάρτινες. Σημαντικό είναι επίσης να σταματήσει η ανεξέλεγκτη απόρριψη σκουπιδιών στις όχθες των ποταμών αφού είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτά καταλήγουν στις θάλασσες.

"Δίνη των Σκουπιδιών" ή "Μωσαϊκό Σκουπιδιών της Ανατολής"


Η υποτροπική δίνη του Βόρειου Ειρηνικού καλύπτει μία μεγάλη περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού στην οποία το νερό κινείται κυκλικά δημιουργώντας αργή δίνη σε μορφή σπείρας. Οι άνεμοι είναι ασθενείς. Τα ρεύματα έχουν την τάση να παρασύρουν οτιδήποτε επιπλέει στο κέντρο της δίνης με τη χαμηλή ενέργεια. Δεν είναι πολλά τα νησιά όπου μπορούν να ξεβραστούν αυτά τα σκουπίδια. Έτσι, συσσωρεύονται μέσα στη δίνη σε τρομαχτικές ποσότητες: υπολογίζεται πως σε κάθε κιλό φυσικού πλαγκτόν αντιστοιχούν έξι κιλά πλαστικού. Μία επιφάνεια σαν το Τέξας στροβιλίζεται αργά σαν ρολόι. Ο στρόβιλος αποκαλείται και "Τροχιά των Σκουπιδιών της Ασίας", "Δίνη των Σκουπιδιών" ή "Μωσαϊκό Σκουπιδιών της Ανατολής".

Τα μεγαλύτερα πλαστικά κομμάτια είναι πιθανό να φαγωθούν από θαλασσοπούλια και άλλα ζωικά είδη που τα περνούν για λεία. Πολλά θαλασσοπούλια και τα μικρά τους έχουν βρεθεί νεκρά, με το στομάχι τους γεμάτο από πλαστικά αντικείμενα όπως καπάκια από μπουκάλια, αναπτήρες και μπαλόνια. Στη Χαβάη βρέθηκε νεκρή μία θαλάσσια χελώνα που είχε στο στομάχι και το έντερό της πάνω από χίλια κομματάκια πλαστικού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάνω από ένα εκατομμύριο θαλασσοπούλια και πάνω από εκατό χιλιάδες θηλαστικά της θάλασσας και θαλάσσιες χελώνες πεθαίνουν κάθε χρόνο επειδή καταπίνουν κομμάτια πλαστικού ή μπερδεύονται σε αυτά.

Τα θαλάσσια είδη μπορεί να εγκλωβιστούν σε πεταμένα δίχτυα ή πετονιές. Ακόμη και μικρά είδη μεδουσών είναι πιθανό να παγιδευτούν μέσα σε πλαστικά νήματα ή να φάνε μικρά πλαστικά απορρίμματα που επιπλέουν στο νερό

Οι ανεξέλεγκτες χωματερές οι ελληνικές θάλασσες...


Έρευνα του Πανεπιστημίου Πατρών, η οποία πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε βαθιά νερά, δείχνει ότι τέσσερις κόλποι της Δυτικής Ελλάδας έχουν μετατραπεί σε θαλάσσιους σκουπιδότοπους.

Χρειάστηκε ένας... μικρός στόλος από μηχανότρατες, καθώς και εθελοντές ψαράδες, επιστήμονες και ένα βαθυσκάφος για να πραγματοποιηθεί η έρευνα και να συγκεντρωθούν τελικά 3.318 στερεά απορρίμματα σε μία επιφάνεια 20 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως το πλαστικό (56%) ήταν το κυρίαρχο υλικό των απορριμμάτων που εντοπίστηκαν στον βυθό. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι μόλις τρία είδη αντικειμένων- οι σακούλες απορριμμάτων, τα κουτάκια αλουμινίου και τα πλαστικά μπουκάλια νερού- αποτελούν το 48% των απορριμμάτων. Οι συνέπειες είναι καταστροφικές. Για παράδειγμα, οι πλαστικές σακούλες που συχνά γίνονται αιτία πνιγμού για μεγάλα θαλάσσια θηλαστικά και άλλα ζώα μένουν στον πυθμένα από 30 έως 100 χρόνια. Έρευνες έχουν δείξει ότι 136 είδη θαλάσσιων ζώων είναι επιρρεπή στο να παγιδεύονται σε απορρίμματα της θάλασσας, ενώ εκατοντάδες έχουν βρεθεί νεκρά με σκουπίδια στο στομάχι τους. Ανάμεσά τους είναι θαλάσσιες χελώνες, φάλαινες, θαλασσοπούλια και δελφίνια.

«Το εντυπωσιακό είναι ότι σκουπίδια δεν παρουσιάζονται μόνο στα ρηχά νερά, στις ακτές, όπως έχουν δείξει άλλες έρευνες στο παρελθόν. Εντοπίσαμε σκουπίδια ακόμα και σε βάθη μεγαλύτερα των 50, 100, 200 μέτρων, σε βαθιά νερά δηλαδή», λέει στα «ΝΕΑ» ο επίκουρος καθηγητής κ. Γεώργιος Παπαθεοδώρου, υπεύθυνος της έρευνας, από το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου. Ο Πατραϊκός Κόλπος αποτελεί την περιοχή με τα περισσότερα απορρίμματα συγκριτικά με τα μέρη που μελετήθηκαν. Στον κόλπο αυτό καταγράφηκαν από 188 έως 437 αντικείμενα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο του πυθμένα. «Ήταν ο πιο επιβαρημένος, όπως το αναμέναμε άλλωστε. Δέχεται απορρίμματα και από χερσαίες πηγές και από θαλάσσιες, αφού βρίσκεται κοντά σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο με μεγάλη αλιευτική και εμπορική κίνηση πλοίων», αναφέρει ο κ. Παπαθεοδώρου.

Πάντως, όπως προέκυψε από τα αποτελέσματα της έρευνας, το μεγαλύτερο ποσοστό απορριμμάτων προέρχεται από χερσαίες πηγές και όχι από θαλάσσιες. Δηλαδή από αγροτικές, αστικές δραστηριότητες, καθώς και από τους ποταμοχειμάρρους που μεταφέρουν στη θάλασσα σκουπίδια και άλλα υλικά, πράγμα που διαπιστώθηκε σε Ανατολικό Πατραϊκό, Δυτικό Κορινθιακό, Λακωνικό Κόλπο και στη θάλασσα των Εχινάδων.

Ο αμέσως πιο βρώμικος κόλπος μετά τον Πατραϊκό είναι ο Δυτικός Κορινθιακός όπου καταγράφηκαν 116 σκουπίδια ανά τ. χιλ.. Στον Βόρειο Λακωνικό 85 και στην περιοχή της θάλασσας των Εχινάδων 72 απορρίμματα.

Ουσία από κάποια είδη πλαστικών προκαλεί ορμονικές διαταραχές και αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου;

Μια οργανική ουσία που χρησιμοποιείται σε κάποια είδη πλαστικών, για παράδειγμα στα μπιμπερό, είναι πιθανό να προκαλεί ορμονικές διαταραχές και να αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου, δείχνει μελέτη σε πειραματόζωα για λογαριασμό της αμερικανικής κυβέρνησης.

Η έκθεση του αμερικανικού Εθνικού Προγράμματος Τοξικολογίας έγινε δεκτή από ορισμένες περιβαλλοντικές οργανώσεις ως επιβεβαίωση των ανησυχιών τους, ενώ οι εταιρείες χημικών προτίμησαν να τονίσουν τη διευκρίνιση των επιστημόνων ότι δεν πρέπει να οδηγούμαστε σε βιαστικά, ανησυχητικά συμπεράσματα.

Η μελέτη αφορά το χημικό δισφαινόλη Α, γνωστό και ως DPA, για το οποίο υπάρχουν ενδείξεις ότι μιμείται τη δράση των οιστρογόνων. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή πολλών πλαστικών όπως το PVC και τα άθραυστα πλαστικά από το οποίο κατασκευάζονται δοχεία τροφίμων και μπιμπερό, καθώς και σε εσωτερικές επιστρώσεις σε κονσέρβες.

Τα πειράματα του Προγράμματος έδειξαν ότι χαμηλές δόσεις BPA που χορηγήθηκαν σε αρουραίους με ένεση ή μέσα στην τροφή προκαλούν πρόωρη εφηβεία καθώς και προκαρκινικές αλλοιώσεις στον προστάτη και τους μαστούς.

Περισσότερο από το 90% των Αμερικανών εκτίθενται σε ίχνη της ουσίας, σύμφωνα με στοιχεία των αμερικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.

«Υπάρχει κάποια ανησυχία για νευρικές και συμπεριφορικές επιπτώσεις σε έμβρυα, νεογνά και παιδιά που εκτίθενται [...] Η πιθανότητα να επηρεάζει η δισφαινόλη Α την ανθρώπινη ανάπτυξη δεν μπορεί να αποκλειστεί. Απαιτείται περαιτέρω μελέτη» γράφουν οι ερευνητές.

Από την πλευρά του, το Αμερικανικό Συμβούλιο Χημείας, που εκπροσωπεί τη χημική βιομηχανία, εκτιμά ότι η μελέτη «επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχουν σοβαρές ή υψηλού επιπέδου ανησυχίες» για της επιπτώσεις της δισφαινόλης Α.

Πάντως μετά τη δημοσιοποίηση της μελέτης την Τετάρτη διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις ζήτησαν από την FDA (Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων) να επανεξετάσει την ανακοίνωση που εξέδωσε το Νοέμβριο, σύμφωνα με την οποία «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει λόγος να απαγορεύσουμε ή να περιορίσουμε» τη χρήση BPA.

Αμφιβολίες για την ισχύουσα θέση της FDA εξέφρασε και ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τζον Ντίνγκελ, πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής των Αντιπροσώπων, ενώ στον Καναδά ο Τύπος αναφέρει ότι η κυβέρνηση ετοιμάζεται να απαγορεύσει το BPA σε πολλά προϊόντα.

πηγή: Newsroom ΔΟΛ